Radyoloji nedir?
Tıpta ışınsal yayılım yapan enerjileri (radyan enerji) kullanarak vücudun gözle görülemeyen derinliklerindeki detaylarının tanı ve tedavi amacıyla görüntülenmesini sağlayan bir bilim dalıdır. Radyoloji bilim dalının başlıca uygulama alanları Röntgen, Ultrasonografi (US), Bilgisayarlı Tomografi (BT), Manyetik Rezonans Görüntüleme (MR) yöntemleridir. Ayrıca mammografi, anjiografi gibi birçok görüntüleme yöntemi de aynı temel prensiplerle çalışan özel radyolojik yöntemlerdir.
Radyolojik Görüntüleme yöntemleri nelerdir?
Elektromanyetik radyasyon ya da ses gibi ışınsal yayılım gösteren enerjinin (radyan enerji ya da radyasyon) tıbbi görüntüleme amacıyla kullanıldığı tüm yöntemler, radyolojik görüntüleme yöntemleridir. Bu yöntemler başlıca Röntgen, Ultrasonografi, Bilgisayarlı Tomografi, Manyetik Rezonans Görüntüleme’dir.
Ultrasonografi nedir?
Yüksek frekanslı ses dalgalarının görüntüleme amacıyla kullanıldığı bir inceleme yöntemidir. Yöntem, sesin yansıyarak geri dönmesi fiziksel ilkesi ile çalışır. Vücudun özellikle yumuşak dokudan ibaret olan bölümlerini detaylı olarak gösterir. Yüzeye yakın seviyelerde daha başarılıdır. Kemik ve hava olan seviyelerde ise başarısızdır. Bilinen zararlı etkisi olmayan en kullanışlı ve güvenilir radyolojik yöntemlerden birisidir.
Bilgisayarlı Tomografi nedir?
X – ışınları ve görüntü alıcının hastanın etrafında döndürülmesi yöntemiyle görüntüleme sağlayan, temel röntgen ilkelerinden yola çıkılarak geliştirilen ve röntgende görülmeyen vücudun iç detayının ve yumuşak dokuların görüntülenmesini mümkün kılan görüntüleme yöntemidir. Yöntemde vücudun iç detayı kesitsel olarak görüntülenir ve böylece üç boyutlu veri sağlanır. Röntgene göre daha yüksek iyonizan radyasyon içerir. Yeni olarak daha düşük radyasyon dozlarıyla da çekim yapmakta olan aygıtlar üretilmektedir.
Manyetik Rezonans Görüntüleme nedir?
Halk arasında emar olarak bilinen yazıyla MR olarak belirtilen bu yöntemde, yüksek güçlü bir mıknatıs içinde radyo dalgaları kullanılarak görüntüleme yapılır. Yöntemde vücudun iç detayı kesitsel olarak görüntülenir ve böylece üç boyutlu veri sağlanır. Manyetik rezonans görüntüleme aygıtında başlıca sıvı içeriği yüksek olan seviyeler ve yumuşak dokuların çok detaylı görüntülenmesi sağlanır. Bu şekilde hemen tüm vücut oluşumlarına ait detaylı veri sağlanması mümkündür. Cihazın mıknatıs özelliğine bağlı yüksek manyetik alan, vücudunda metal objeler ya da kalp pili olan bireyler için risk oluşturur. Çekimden önce bu durumun görevliyle görüşülerek çözülmesi gerekir. X – ışını ile çalışan diğer yöntemlerde olduğu gibi iyonizan radyasyon içermez.
Diğer Görüntüleme Yöntemleri
Mammografi nedir?
Mammografi, radyografinin temel prensipleriyle memenin görüntülendiği bir görüntüleme yöntemidir. Yumuşak dokuları görüntüleyecek şekilde düzenlenmiş olan mammografi cihazında X – ışını ile görüntüleme sağlanır. Meme, mammografi cihazının özel düzeneğinde sıkıştırılarak tespit edilir. Memenin sıkıştırılması, hareketliliği önleyerek net bir görüntüleme sağlar, doku kalınlığını azaltarak daha az radyasyon alınmasını temin eder ve yapıların birbirini kapatmasının önüne geçer.
Doppler
Ultrason aygıtlarında bulunan bir özelliktir. Başlıca damar içindeki kanın akım hızı ve yönünü belirlenmesi amacıyla kullanılır. Bu yöntemle damarlarda tıkanma, darlık ve fonksiyon bozukluğu varlığı araştırılmaktadır. Organların ve anormal dokuların kanlanma durumları belirlenebilir. Damarın incelenen seviyesinde kan akımının analizi yapılarak, aynı damarla bağlantılı olan ancak incelenemeyen seviyelerdeki damarların darlık, tıkanıklık ya da yetmezlik gibi damarsal hastalıkları hakkında da fikir sahibi olunabilir.
01 Mart 2022